Zeemanshuizen in Nederland onder druk
Guido Hollaar
Het Erasmus Centre for Urban, Port and Transport Economics (Erasmus Universiteit) heeft in opdracht van de Nederlandse Zeevarenden Centrale (NZC) een studie laten uitvoeren naar de financieringsbehoefte van de welzijnsfaciliteiten voor zeevarenden in Nederlandse havens. Dit naar aanleiding van een Tweede Kamer motie uit 2020. Ruim 20 jaar geleden heeft de rijksoverheid de structurele financiering van de zeemanshuizen afgebouwd. Sindsdien is het steeds lastiger geworden om de exploitatie van de zeemanshuizen rond te krijgen.
De voornaamste conclusies uit het rapport zijn dat de zeemanshuizen en de bijbehorende welzijnsvoorzieningen een waardevolle functie vervullen in het bijdragen aan het welzijn van zeevarenden die tijdelijk in Nederlandse zeehavens verblijven. Zij vervullen een belangrijke rol in de Nederlandse havens. De huidige voorzieningen staan echter onder financiële druk en er bestaan grote verschillen in de organisatie en financiering van welzijnsfaciliteiten in de Nederlandse zeehavens. Met name de welzijnsvoorzieningen in het havengebied Rotterdam (van Maasvlakte tot Dordrecht) zijn niet op peil. Er zijn te weinig faciliteiten en te weinig vervoersmiddelen ten behoeve van de zeevarenden.
Bovendien is er geen duidelijk beeld waar de heffing in de- havengelden in Rotterdam -waar een percentage van 0,35% voor zeemanswelzijn wordt geheven- aan wordt besteed en om hoeveel besteedbaar geld het gaat. Ter vergelijking: in Hamburg en Antwerpen wordt het zeemanswelzijnswerk wel structureel en substantieel ondersteund. Een solide en structurele financiering van welzijnsvoorzieningen in Nederlandse zeehavens is nodig opdat de continuïteit wordt verzekerd.
Op 1 juni heeft het NZC een symposium in Rotterdam georganiseerd, dat in het teken stond van de bevindingen van dit rapport. Diverse belanghebbenden waren tijdens dit symposium vertegenwoordigd. Naast natuurlijk de zeemanshuizen zelf en de NZC, waren dat o.a. de ministeries van I&W en SZW, havenautoriteiten, de KVNR, Nautilus en religieuze organisaties. De minister van Infrastructuur en Waterstaat heeft toegezegd dat er met de diverse belanghebbenden gesprekken zullen worden opgestart, te beginnen in Rotterdam.
De KVNR vindt dat er een structurele financiering van de zeemanshuizen moet komen. Zij verrichten zeer nuttig werk voor de bezoekende zeevarenden wanneer zij een Nederlandse haven bezoeken. Denk aan het bieden van een ‘huiskamer’ waar ze even van hun werkplek weg kunnen zijn, sociale assistentie, sportmogelijkheden en een winkeltje. Als een mogelijke oplossing voor een structurele financiering van de zeemanshuizen in de diverse havenregio’s, ziet de KVNR dat daarvoor een klein deel van het havengeld dat door de rederijen aan de havenbedrijven wordt afgedragen, wordt gebruikt. De KVNR bespreekt op dit moment de mogelijkheden hiertoe met de diverse stakeholders.